Dawna i niedawna historia Chorwacji

Chorwacja - kraj nam nieodległy i bliski kulturowo. Co jednak wiemy o jego historii.
Ja przed wyjazdem lubię poszperać i czegoś więcej dowiedzieć się o miejscach do których się wybieram, chociaż miałaby być to wiedza powierzchowna.
Tak i tym razem.

Początki osadnictwa na tych terenach sięgają czasów  neolitu. Najstarsze znalezisko , kamienny ptak zwany 'Gołębicą z Vucedolu' pochodzi właśnie z tego okresu. Dzisiaj jest symbolem miasta Vukovar, obok którego została znaleziona.





Przez ponad dziewięć wieków, od 1089 do 1991 roku, Chorwacja nie była niezależnym państwem.

W czasach starożytnych tereny wzdłuż wybrzeża adriatyckiego były zasiedlone przez Greków,  którzy potem musieli ustąpić potędze Rzymu. Powstała rzymska prowincja  Dalmacja, a najbardziej znanym jej przedstawicielem był cesarz Dioklecjan, który w IV wieku, na terenie dzisiejszego Splitu wybudował swoją rezydencję. Jej znaczna część przetrwała do czasów współczesnych.
W VII wieku, na te tereny zaczęli przybywać Słowianie, a wśród nich plemię  znane jako Hrvati - Chorwaci. W IX wieku, z wielu małych księstewek wyłoniło się jedno państwo chorwackie, a jego władca Vladislav, przyjął tytuł księcia Chorwatów i Dalmatyńczyków. Kolejny władca, Tomisław, w 925 roku koronuje się na króla Chorwacji, obejmującej większą część współczesnej Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny.
Jednak państwo chorwackie nie zachowało niepodległości, wybrzeże dalmatyńskie było łakomym kąskiem dla potężniejszych sąsiadów, Węgrów na północy i Wenecjan na zachodzie. W 1089 r. Węgrzy najechali na Chorwację  i od tego czasu, nieustannie przez wiele stuleci  pozostawała pod obcym panowaniem: Węgrów, Wenecjan, Turków Osmańskich, Habsburgów, Francuzów, potem Austro-Węgier.
Ruchy niepodległościowe pojawiły się w XIX wieku wraz z Wiosną Ludów. Przez wiele lat ścierały się opcje dotyczące charakteru państwa - Chorwacji jako samodzielnej jednostki, małej i słabej, czy Chorwacji w słowiańskiej wspólnocie z Serbami i innymi nacjami. Dylemat ten nurtował Chorwatów aż  do uzyskanie niezależności w 1991 r.
Państwo jednoczące kilka narodów powstało w 1918 r. u schyłku I wojny światowej. Było to Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców. jednak był to układ niekorzystny dla Chorwatów. Powstało scentralizowane państwo pod rządami serbskiej rodziny królewskiej, ze stolicą w Belgradzie. Traktat z Włochami sprawił, że niektóre miasta i wyspy przeszły w ich ręce. To wszystko było powodem niezadowolenia Chorwatów i ruchów mających na celu odzyskanie autonomii Chorwacji. Jednak przywódca tych ruchów został zamordowany w parlamencie, a panujący wówczas król Aleksander ogłosił dyktaturę i  w 1929 roku zmienił nazwę państwa na Królestwo Jugosławii. Nie załagodziło to jednak podziałów. Prawicowa partia, wzorowana na włoskich faszystach, tzw. ustasze, zamordowała króla w 1934 r. Spowodowało to nowy układ sił politycznych, a krewnemu zamordowanego króla, księciu  regentowi Pawłowi, udało się wypracować kompromis i w przededniu II wojny światowej ustanowić autonomię Chorwacji w ramach Jugosławii.
Niemcy najechały Jugosławię w 1941 r. W Chorwacji do władze doszli ustasze, wspierani przez swoich włoskich sprzymierzeńców. Ustanowili niezależne Państwo Chorwackie, dzięki czemu ten reżimowy rząd cieszył się dość znaczną popularnością. Jednak narzucony przez włoskich popleczników podział terytorialny, utrata znacznej części historycznych terenów Chorwacji a w zamian przyłączenie Bośni i Hercegowiny, spowodował  wrogość Chorwatów do panującego reżimu. Do głosu doszło wrogie nastawienie poszczególnych narodowości względem siebie. Ustasze, czetnicy. komunistyczna partyzantka Tity, te siły wzajemnie się zwalczały. Ostatecznie, po udzieleniu pomocy aliantów, przewagę zyskali partyzanci Tity.
Początkowy program nowego układu, opierającego się  na podziale Jugosławii na 6 federalnych republikach i koalicyjnym rządzie został szybko zastąpiony rządami komunistycznymi. Tito rządził Jugosławią do swojej śmierci w 1980 r. Pomimo reżimowych rządów, Tito i komuniści mieli dość mocną pozycję. Sprawiło odzyskanie terytoriów zagarniętych przez Włochów  oraz  oderwanie się od bloku komunistycznego i opór wobec nacisków radzieckich.
Po śmierci Tity Jugosławia nie rozpadła się od razu. W myśl sloganu Po Ticie będzie Tito elity polityczne starały się zachować jego dziedzictwo.Jednak konieczność spłaty olbrzymiego długu zaciągniętego za czasów Tity, doprowadziła do kryzysu gospodarczego i wzburzenia społecznego. W 1990 r. rozpoczyna się rozpad Jugosławii. Poszczególne republiki przeprowadzają własne wybory i ogłaszają niepodległość. Zgłaszane są roszczenia terytorialne i  rozpoczynają się walki pomiędzy poszczególnymi narodowościami.  

Ta krwawa historia toczyła się na oczach współczesnego świata.
Byliśmy jej świadkami.

Chorwacja ogłosiła niezależność w 1991 r.
W 1992 r. zostaje uznana przez Unię Europejską.
W  2004 r. zyskuje status kraju kandydującego do UE.
Przyjęcie Chorwacji do Unii Europejskiej planowane jest  na lipiec br., jakkolwiek nie ma pewności czy to nastąpi.