9 października 2015

Słów kilka o Izraelu


Wycieczkę rozpoczynamy w Izraelu, więc na początek kilka słów o historii tego kraju.
Historia tego zakątka świata jest dość skomplikowana a jej wydźwięk zależy od tego, która ze stron konfliktów ją opisuje.

Pomiędzy badaczami a Biblią panuje zgodność co do początków dziejów Izraela. Rozpoczynają się one w momencie, w którym do Kanaanu, krainy między Morzem Śródziemnym a doliną Jordanu /zwanej później Palestyną/, dotarły koczownicze plemiona Izraelitów. Podawana jest data XIV lub XIII wieku p.n.e. W X wieku p.n.e. plemiona zjednoczyły się tworząc państwo ze stolicą w Hebronie. Po podbojach terytorialnych w granicach państwa znalazła się Jerozolima, która stała się nową stolicą. Okres potęgi państwa zakończył się z nastaniem nowej ery,  kiedy to te terytoria zdobyli Rzymianie obracając kraj w ruinę. Pozostali przy życiu mieszkańcy zostali skazani na wygnanie /diaspora/ trwające dwa tysiące lat. W późniejszych wiekach Palestyna stała się celem podboju wyznawców islamu a Jerozolima została zdobyta przez Arabów.
W XVI wieku tereny te stały się częścią Imperium Osmańskiego, które rządziło regionem do XX wieku.
Za pierwszy fakt powrotu Żydów do starożytnej ojczyzny /alija/ uznaje się zakup gaju pomarańczowego w połowie XIX wieku.
Pierwsza duża fala nowoczesnej imigracji  zaczęła się pod koniec XIX wieku, gdy Żydzi zaczęli uciekać przed pogromami w Rosji.  Wtedy to  w Palestynie żyło 40 tys. Żydów i pół miliona Arabów.  Ruch nasilił się, gdy w Jerozolimie zaczęli rządzić Brytyjczycy, początkowo przychylni żydowskiemu osadnictwu. Kolejne fale imigracyjne spowodowały, że liczba Żydów w Palestynie znacznie wzrosła. Wywołało to niepokój Arabów i wybuch powstania, co spowodowało ograniczenie  żydowskiej imigracji przez Brytyjczyków. Jednak ucieczka Żydów z Europy przed Holokaustem sprawiła , że w 1945 roku stanowili oni już 33% ogółu mieszkańców.


Terytoria należące do Palestyny i Izraela na przestrzeni wieków


Państwo Izrael powstało w 1948 roku na terytoriach byłej Palestyny, pozostającej pod kontrolą Brytyjczyków jako tzw. terytorium mandatowe. W 1947 na forum ONZ wniesiono propozycję podziału obszaru Palestyny na część żydowską i arabską, zakładającego oddanie ponad połowy terytorium Palestyny państwu żydowskiemu /Izraelowi/ oraz umiędzynarodowienie Jerozolimy. Kilka dni po wygaśnięciu mandatu brytyjskiego i proklamowaniu przez Żydowską Radę Narodową powstania niepodległego Izraela /15 V 1948/ wybuchła wojna izraelsko-arabska, w której po stronie arabskiej brały udział oddziały wojskowe z kilku sąsiednich państw. Izrael zdołał odeprzeć atak Arabów, powiększając przy tym  powierzchnię kraju.
 

Od tamtej pory do dzisiaj Izrael nieustannie tkwi w konflikcie z wieloma ościennymi państwami arabskimi. Przez ten czas prowadził kilka wojen. Od swego powstania granice Izraela ze wszystkimi sąsiednimi państwami były tematem sporów. Izrael podpisał traktaty pokojowe z Egiptem i Jordanią, są także czynione wysiłki, by kontynuować proces pokojowy z Palestyńczykami.

Stolicą państwa, siedzibą rządu i największym miastem jest Jerozolima, podczas gdy finansowym centrum Izraela jest Tel Awiw. Jednakże ostateczny status Jerozolimy jest niewyjaśniony i z tego powodu wiele państw /w tym także i Polska/ nie uznaje jej za stolicę Izraela.

I właśnie w Tel Awiwie rozpoczyna się nasza wycieczka. Jednak szybko przekraczamy granicę i na nocleg jedziemy do Betlejem, a to już Autonomia Palestyńska.

Autonomia Palestyńska to tymczasowa struktura administracyjna zarządzająca obszarem Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu Jordanu.
W roku 1950, dwa lata po powstaniu Izraela, Zachodni Brzeg anektowała Jordania, zaś administrację w Strefie Gazy przejął Egipt. W 1967 roku, po wojnie sześciodniowej, Zachodni Brzeg, Wschodnia Jerozolima oraz Strefa Gazy znalazły się pod kontrolą Izraela. W 1987 roku w strefie rozpoczęło się powstanie palestyńskie, zakończone w roku 1993. W 1994 na mocy porozumienia palestyńsko-izraelskiego powstały Palestyńskie Władze Narodowe; obejmowało ono Zachodni Brzeg oraz Strefę Gazy. Tereny te podzielono na 3 strefy:
- strefa A, obejmująca większe miasta Zachodniego Brzegu oraz Strefę Gazy
- strefę B, osiedla arabskie objęte militarną kontrolą Izraela
- strefę C, osiedla izraelskie pod całkowitą jego kontrolą oraz miejsca o znaczeniu strategicznym /np. Dolina Jordanu/. W 2013 roku, dekretem prezydenta Autonomii Palestyńskiej została ona przekształcona w Państwo Palestyny.
Jednak jako niepodległy organizm polityczny,  Palestyna nie jest formalnie uznawana przez Izrael, ale została uznana za państwo przez ONZ. Szereg państw /w tym Polska/ utrzymuje kontakty dyplomatyczne z  władzami Palestyny.

Czy kiedyś i te mury runą ?
Tereny Izraela i Palestyny są od siebie oddzielone wysokim murem bądź siatką z drutem kolczastym. Przejść granicznych strzegą uzbrojeni żołnierza. W okresie względnego spokoju autokary z turystami są przepuszczane bez problemu.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz